03 december 2021

AsfaltNu, verduurzaming en MKI

CULEMBORG – Overheidsopdrachten worden steeds vaker gegund op duurzaamheid in plaats van laagste prijs. Dit doet de overheid door in aanbestedingen met een extra gunningscriterium de aannemer ertoe te bewegen de milieukosten te verlagen. Daarbij hanteert de overheid de MKI-waarde als extra gunningscriterium. Voor asfaltmengsels wordt deze waarde uitgedrukt in euro’s per ton. Hoe lager de MKI-waarde, hoe minder milieubelastend een mengsel is. AsfaltNu heeft de MKI-waarden goed voor elkaar.

Wat is de Milieukostenindicator?
De milieukostenindicator (MKI) wordt berekend door de milieueffecten, afkomstig uit een LCA-berekening, te vermenigvuldigen met een financiële waarde, en deze vervolgens op te tellen. Deze financiële waarden zijn voor elk milieueffect vastgesteld en gestandaardiseerd, en omvatten de verwachte maatschappelijke kosten om de optredende milieueffecten ongedaan te maken. Denk hierbij aan de kosten van dijkverhoging vanwege klimaatverandering, de aanleg van ecoducten om biodiversiteitsverlies tegen te gaan of de zorgkosten van menselijke huidschade door de zon vanwege aantasting van de ozonlaag. De som van alle financiële waarden is de MKI. Deze wordt altijd uitgedrukt in euro’s. Dit maakt het makkelijk om voorstellen van inschrijvers te vergelijken. Hoe lager de MKI-waarde, hoe minder schadelijke milieueffecten. Er moet dus een zo laag mogelijke MKI-waarde worden nagestreefd. Voor asfaltproducten gaat het dus niet alleen om de productie, maar om de hele toeleveringsketen. Van grondstoffenleverancier en de productie tot de uiteindelijke levering aan de aannemer alsook het recyclen van het asfalt aan het einde van de levensduur. AsfaltNu heeft het meeste invloed op de samenstelling en productie van het asfaltmengsel (module A1-A3 van de LCA) en op de toekomstige recyclebaarheid (module D).

AsfaltNu heeft de MKI-waarden goed voor elkaar
Het afgelopen half jaar is hard gewerkt om de MKI-waarden van AsfaltNu te berekenen. Organisatorisch hoort dit tot het takenpakket van het centraal laboratorium. René Gelpke, Specialist binnen AsfaltNu, heeft zich in de materie verdiept. Met behulp van de rekensoftware van Ecochain hebben we van alle asfaltmengsels een MKI-waarde berekend. En dat ook nog eens per centrale. Al met al 556 mengsels keer acht is 4.448 MKI-waarden.

Herziening van de regels
Tot eind 2020 gold SBK (Stichting Bouwkwaliteit) Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken versie 3.0. Vanaf 2021 wordt de NMD Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken versie 1.0 en de PCR (Product Category Rules) Asfalt V1.0 door aanbesteders voorgeschreven in contracten. Deze PCR Asfalt 1.0 bevat specifieke rekenregels voor milieuprofielen (levenscyclusanalyses) van asfaltproducten in Nederland. De regelgeving is de laatste jaren jaarlijks herzien en aangescherpt. AsfaltNu heeft nu de MKI-waarden berekend met de oude en nieuwe regelgeving (SBK 3.0 vs. PCR Asfalt 1.0). Standaard met aardgas en daarnaast ook met alternatief groen gas. Totaal dus 4.448 keer vier varianten is ruim 17.000 MKI-waarden.

Flinke stijging aanvragen voor MKI-waarden
Er is veel vraag naar MKI-waarden in de markt. We merken dat er steeds meer offerte aanvragen binnenkomen voor asfaltmengsels en de bijbehorende MKI-waarden. Klanten weten dat ze bij AsfaltNu terechtkunnen voor MKI-informatie, terwijl andere asfaltproducenten terughoudender zijn. Voor ons een uitgemaakte zaak, want we willen duurzaam zijn en de benodigde informatie delen met onze klanten.

Jörgen de Wijs is Sustainable Supply Chain Specialist bij BAM Infraconsult, één van de opdrachtgevers van AsfaltNu. Hij vertelt: “Als een opdrachtgever een MKI-berekening als gunningcriterium uitvraagt, zitten daar vaak meerdere elementen in de scope, zoals grondverzet, markering, fundering en geleiderails. En meestal ook asfalt. Asfalt is voor ons een belangrijk materiaal, omdat dat impact heeft op veel van onze projecten. Een aantal klanten van ons kiest al bewust voor bijvoorbeeld laagtemperatuur asfalt of asfalt dat in de toekomstig eenvoudiger horizontaal te recyclen is.”

Circulair asfalt van ‘nette’ producten
Bij het bepalen van de milieukosten-impact wordt wel sterk gekeken naar circulariteit. “We streven continu naar het gebruik van zo min mogelijk nieuwe grondstoffen”, legt René uit. “Op dit moment produceren we al 70% circulair, maar we willen toe naar 95 tot zelfs 100%. Alle asfaltproducenten streven hiernaar, want dit heeft een positief effect op de MKI-waarden. Maar AsfaltNu gaat daarin een flinke stap verder. Wij maken alleen circulair asfalt van grondstoffen die echt herbruikbaar zijn. Als je wilt, kun je keurige MKI-waarden behalen met secundaire grondstoffen zoals afgewerkte motorolie en dakbedekking. Maar dan heb je over vijftig jaar alsnog een probleem. Dat is niet echt circulair vinden we. AsfaltNu gebruikt daarom het liefst alleen grondstoffen die de kwaliteit en de recyclebaarheid van asfalt in de toekomst niet negatief beïnvloedt. Ik verwacht ook dat de regelgeving daarnaartoe gaat.”

Schaarste aan herbruikbare grondstoffen
Het allerliefst maakt AsfaltNu nieuw asfalt van oud asfalt. Want dat is pas écht circulair. “Maar omdat er te weinig oud asfalt beschikbaar is, moeten we ook ander materiaal gebruiken. Zoals stenen uit gereinigd teerhoudend asfalt en spoorballast. Als het maar gaat om een schoon bouwmateriaal dat een waardige milieuvriendelijke vervanger is van zand, vulstof en stenen.” Een uitdaging daarbij is dat ook secundaire grondstoffen schaars zijn en de prijzen kunnen oplopen. De afgelopen maanden hebben we onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het wegennet. Met deze data gaan we bepalen hoe we omgaan met het beschikbare oude asfalt nu en in de toekomst.

MKI met meer aandacht voor CO2-reductie
De huidige MKI-methodiek gebaseerd op de PCR-richtlijnen is een goede basis, vindt René. Toch heeft hij wel wat aan te merken op de berekeningen. “Mijn belangrijkste bezwaar is dat MKI te sterk de nadruk legt op circulariteit en CO2-reductie te weinig wordt meegewogen. CO2 verdient meer aandacht. Iedereen beseft dat het veel duurzamer is om asfalt te produceren op 100 dan op 160 graden Celsius. Met laagtemperatuur asfalt kunnen we op korte termijn een impactvolle verbeterslag maken. Op langere termijn is een (geleidelijke) overstap naar schonere energiebronnen. Een ander punt is, dat de wetgeving en de richtlijnen voor asfalt continu veranderen. Het is de truc om bij te blijven.”

Jörgen geeft aan dat de milieukostenimpact op termijn zal worden berekend op basis van 19 in plaats van 11 milieu-impactcategorieën. De weegset voor deze 19 milieu-impact categorieën is nog niet definitief vastgesteld, maar verwacht wordt dat CO2 een belangrijkere impactwaarde wordt, vooral gelet op de klimaatdoelstellingen van de overheid. “Dat krijgt niet alleen een positief effect op de vraag naar laagtemperatuur asfalt, maar ook op de mogelijkheid voor centrales om te verduurzamen”. René beaamt dit: “AsfaltNu heeft als doel dat de asfaltcentrales in 2025 20% minder CO2 uitstoten en 20% minder energie verbruiken. Een fikse uitdaging die vraagt om forse investeringen”.

Verduurzamen, Sneller en Samen
Versnellen van duurzaamheid vergt ook lef. AsfaltNu heeft een heel arsenaal innovatieve mengsels met dezelfde aanvangseigenschappen als de huidige vertrouwde mengsels. Het ontbreekt aan zekerheid over langetermijneffecten zoals levensduur. Daarop wachten is volgens ons onnodig. Er wordt veelal gebruik gemaakt van grondstoffen waar veel ervaring is opgedaan en die zich al hebben bewezen. De kans dat ze sneller verouderen dan gangbare mengsels is gering en vormen daarmee een acceptabel risico. Het weegt niet op tegen het nog later toepassen van duurzame mengsels, zoals laagtemperatuur, hoog PR, secundair materiaal of bio-based verjongde bitumen.
AsfaltNu werkt graag intensief samen met opdrachtgevers en wegbeheerders om dit proces te versnellen.

Heeft u vragen?
Heeft u vragen over MKI? Dan kunt u ons bereiken via: 0345 471 736 of verkoop@asfaltnu.nl (onderwerp: Vraag over MKI).

AsfaltNu, voor morgen
Om toekomstige generaties een betere en duurzamere toekomst te geven, moeten we veranderen. Dat kan ook. Het kán duurzamer en circulair. AsfaltNu loopt hierin graag voorop. Noem ons gedreven vernieuwers. Gepassioneerde asfaltprofessionals met het doorzettingsvermogen om nieuwe asfaltproducten te ontwikkelen en te produceren. En om de markt bewust te maken van het belang van duurzaam en circulair asfalt en schone asfaltproductie. We doen dit samen met leveranciers van grondstoffen, aanbieders van onderdelen van asfaltinstallaties en afnemers. Iedereen in de keten is een belangrijke schakel. Samen ontwikkelen we steeds betere en duurzamere mengsels. Ook de winning en productie van grondstoffen kan en moet schoner. En samen werken we aan de schone asfaltcentrale van de toekomst. Onze missie bereiken we de komende jaren samen.